,
,
Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΕΥΘΥΜΙΑΣ (8/4) ΚΑΙ ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΩΝ ΧΩΡΙΩΝ ΒΟΥΝΙΧΩΡΑ (10/4) ΚΑΙ ΑΓΙΑ ΘΥΜΙΑ (9/4).
Αντάρτες του ΕΛΑΣ επιτέθηκαν στις 8 Απριλίου 1943 κατά ιταλικής φάλαγγας και σκότωσαν δεκεπέντε στρατιώτες της. Την επομένη ημέρα (9/4) θα ακολουθήσουν τα αντίποινα, τα οποία θα πληρώσει ο άμαχος πληθυσμός (γυναικόπαιδα, ανάπηροι πολέμου και γέροντες). Πρώτη η Αγιά Θυμιά (Αγία Ευθυμία) και μετά η Βουνιχώρα (10/4), λεηλατήθηκαν και καταστράφηκαν με μυδραλιοβόλα και χειροβομβίδες.
(…) Την δεύτερη μέρα το απόγευμα πεταχτήκαμε στο πλάτωμα πάνω από το Σερνικάκι και μπήκαμε στην Αγιά Θυμιά. Μιλήσαμε και εδώ στον κόσμο, νύχτωσε και το πρωί θα φεύγαμε. Έπεσε η νύχτα κρύα αντάρα και φυσούσε. Και το πρωί πλάκωσε η ιταλική φάλαγγα. Την είδανε οι σκοποί στο ξάγναντο πάνω από την Βουνιχώρα, σ’ ένα άνοιγμα που ‘καμε για λίγο η αντάρα και δώσανε συναγερμό.
Χυθήκαμε έξω από το χωριό δρομαίοι. Πιάσαμε τ’ αμπέλια. Ο χρόνος δεν μας έπαιρνε, μισή και ανέσωστη θα ήτανε η ενέδρα μας, δεν άφηνε η αντάρα να υπολογίσουμε καλά τον τόπο. (…) Τα ιταλικά αυτοκίνητα φτἀσανε κιόλας. Και ξάφνου έγινε το χειρότερο. Κάποιος στην κεφαλή της ενέδρας, πυροβόλησε τα αυτοκίνητα, άρχισε να καίγεται το πελεκούδι εκεί πέρα, στριγκλίζανε τα φρένα των αυτοκινήτων και η φάλαγγα έμεινε τελείως έξω από την ενέδρα μας. (…) Και ξάφνου η ομίχλη είχε ξεφτίσει σε ανάερα κομμάτια και είδαμε την φάλαγγα μπρος στα πόδια μας. Τέλειος στόχος. (…) Σε λίγο όλη η φάλαγγα ήτανε στα χέρια μας. (…) Φτάσανε και δύο αεροπλάνα και αρχίσανε βόλτες πάνω από την φάλαγγα που καιγότανε. Νέες ριπές ειδοποίησαν για νέα Ιταλική δύναμη. Είχε καταφθάσει από την Άμφισσα. Εμείς πλησιάζαμε στην Τρούπη. Την νύχτα οι Ιταλοί ξανάφυγαν. Κατεβήκαμε και περάσαμε ξανά στον Παρνασσό. Οι Αγιαθυμιώτες όλη την νύχτα στο πόδι, κουβαλούσανε πράγματα από τα κατεστραμμένα πιά σπίτια τους. Ο αναπόφευκτος φόρος στον αγώνα της ελευθερίας… Την άλλη μέρα από το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία, κόψαμε στην μέση την συνέλευση του τμήματος και μείναμε να βλέπουμε τους πηχτούς καπνούς που ντουμανιάζανε πάνω από την Αγιά Θυμιά και την Βουνιχώρα…
ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΗΣ ΒΟΥΝΙΧΩΡΑΣ
«Οι Ιταλοί στρατιώτες, ξεχύθηκαν αστραπιαίως μέσα στο χωριό. Τα σπίτια άρχισαν να καίγονται με μια πιστολιά που ξέρναγε φωτιά και φλόγα. Εκείνοι που είχαν φτάσει φεύγοντας στις απέναντι πλαγιές, έβλεπαν με τα ίδια τους τα μάτια τα σπίτια τους που καίγονταν. Άκουγαν έντονα τους πυροβολισμούς, τους αλαλαγμούς και τους θρήνους της μανιώδους δοκιμασίας της εχθρικής παραφοράς εναντίον των πατέρων και μητέρων μας. Οι καπνοί και οι οιμωγές δημιουργούν απελπισία, αποτροπιασμό και οσμή θανάτου απλώνεται παντού. Οι παππούδες μας, με τρόπο βίαιο και απάνθρωπο, υπό την απειλή της λόγχης, συγκεντρώνονται χωριστά από τα γυναικόπαιδα και κατευθύνονται προς τον «κρανίου τόπον» (Μάνδρα Σκαρτσίνη)…Τα σπίτια καίγονται. Τα γυναικόπαιδα μαζεμένα στα «επάνω αλώνια» (σημερινή πλατεία του χωριού), με προορισμό τα Σάλωνα. Μεταξύ τους συγκαταλέγονται ο αείμνηστος ιερέας Αθανάσιος Βογόμυλος….. Μια πένθιμη λιτανεία που την αποτελούν πρόσωπα ηλικιωμένα. Γιαγιάδες κυρτωμένες απ΄ τα χρόνια και μικρά παιδιά στην αγκαλιά, βαδίζουν βιαίως προς τη Άμφισσα, για να γίνουν ασπίδα προστασίας σε περίπτωση κάποιας άλλης συμπλοκής με τις αντάρτικες ομάδες.
Σε λίγο θα «κελαηδήσουν» τα πολυβόλα για να σημάνουν το αποκορύφωμα της φρικιαστικής καταστροφής, της εκδικητικής μανίας των Ιταλών. Το αίμα άρχισε να ρέει. Ήταν αίμα αθώων. Μανάδων και γερόντων…Οι γέροντες είναι ήδη στημένοι μπροστά στις κάνες των όπλων. Ζουν στιγμές αγωνίας και τρόμου. Πέντε γυναίκες δολοφονούνται μέσα στα σπίτια τους. Η πυρπόληση συνεχίζεται και οι φλόγες καταβροχθίζουν τα πάντα. Τα γυναικόπαιδα έχουν απομακρυνθεί. Ακολουθεί η βάρβαρη εκτέλεση των αδύναμων πατέρων και παππούδων, ανάμεσά τους ο Ηλίας Κατσάκουλας, ανάπηρος του έπους του ’40, με κομματιασμένα τα δύο του πόδια από κρυοπαγήματα στηριζόμενος στις πατερίτσες που τόλμησε να φωνάξει «Ζήτω η Ελλάδα». Ο Γερμανός αξιωματικός του έκοψε τη γλώσσα μπροστά στα μάτια του πατέρα του, γεγονός που μαρτυρά ο διασωθείς Ιωάννης Αναγνωστόπουλος.. Ο 90χρονος Λουκάς Γ. Γκιούλος δέχτηκε επίθεση με λόγχη στα αλώνια του χωριού. Η Βουνιχώρα παραδομένη στις φλόγες ζει το δράμα της εκτέλεσης και της καταστροφής, την ίδια ώρα τα γυναικόπαιδα ύστερα από πορεία τριών ωρών φτάνουν στην Άμφισσα χωρίς να γνωρίζουν τι έχει γίνει. Τρεις μέρες μετά θα επιστρέψουν στο χωριό πεζοί, για να αντικρίσουν την καταστροφή. Να αντικρίσουν νεκρούς και άταφους τους αδελφούς, τις μητέρες και τους πατεράδες τους. Οι νεκροί ενταφιάζονται χωρίς παπά και ψάλτη. Η Βουνιχώρα ερημώνεται και ζει στην εξαθλίωση, την πείνα και τη δυστυχία.
Πηγές :
Για την μάχη της Αγίας Ευθυμίας :
www.e-istoria.com και : www.e-istoria.com
Για το ολοκαύτωμα της Βουνιχώρας: Άρθρο του πρωτ .π. Ταξιάρχη Ν. Γκιούλου, Θεολόγου-Φιλόλογου, Εφημερίδα, Βουνιχώρα Φωκίδος, Α΄ Τρίμηνο 1998).