.
Νήσος Σάμος
.
……….Το 1821 οι Σαμιώτες επαναστάτησαν με επικεφαλής τον Λογοθέτη Λυκούργο, τον Μητροπολίτη Κύριλλο, τον καπετάν Κωσταντή Λαχανά, τον καπετάν Σταμάτη Γεωργιάδη και άλλους σημαντικούς Καρμανιόλους οι οποίοι είχαν μυηθεί στα μυστικά τής Φιλικής Εταιρείας.
……….Απέκτησαν την ελευθερία τους από την τουρκική κυριαρχία και οργάνωσαν την Σάμο με βάση τοπικό πολίτευμα τον “Στρατοπολιτικό Διοργανισμό τής νήσου Σάμου”. Με Γενικό Διοικητή τον Λυκούργο και την καλή οργάνωση που αυτός επέβαλε, κατόρθωσαν να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τρεις μεγάλες επιθέσεις του τουρκικού στόλου και να διατηρήσουν την ελευθερία τους μέχρι τέλους.
……….Το 1830, όταν με το Πρωτόκολλο τού Λονδίνου αναγνωρίσθηκε ανεξάρτητο ελληνικό κράτος, η Σάμος δεν περιελήφθη στα όριά του. Οι Σαμιώτες δεν αποδέχτηκαν αυτή την αδικία εις βάρος τους, ίδρυσαν ανεξάρτητη “Σαμιακή Πολιτεία” και συνέχισαν μόνοι να αγωνίζονται μέχρι το 1834 γιά να ενωθούν με την Ελλάδα. Δεν το πέτυχαν όμως. Οι ευρωπαϊκές Δυνάμεις, Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία, αποφάσισαν να αναγνωρισθεί η Σάμος αυτόνομη ηγεμονία υπό την επικυριαρχία τής Υψηλής Πύλης καταβάλλοντας σ’ αυτήν ετήσιο φόρο υποτέλειας, ενώ η τελευταία δέχτηκε το νέο καθεστώς και παραχώρησε προνόμια ώστε να γίνει αποδεκτό από τους κατοίκους.
……….Παρά ταύτα, το ηγεμονικό καθεστώς εγκαθιδρύθηκε με την βία στην Σάμο το καλοκαίρι τού 1834, ενώ οι πρωτεργάτες τής επανάστασης τού 1821 και πολλοί Σαμιώτες υποχρεώθηκαν να μεταναστεύσουν στην Ελλάδα.