ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΤΟΥ ’21 – Ο ΣΑΛΩΝΩΝ ΗΣΑΪΑΣ (+23/4/1821)

.

Πηγή φωτογραφίας : Peter Katsambis
Ἠσαΐας

Δεσφίνα Παρνασσίδας 1778 

+ 23/4/1821 Χαλκωμάτα Φθιώτιδας

 .

……….Φιλικὸς καὶ ἀγωνιστής, ἱεράρχης, ἐπίσκοπος Σαλώνων.

……….Ὑπῆρξε ἐξαιρετικὴ πνευματικὴ καὶ ἡρωϊκὴ μορφή. Καταγόταν ἀπὸ τὴν Δεσφίνα τῆς Παρνασσίδας καὶ ἡ ἀναγνωρισμένη ἀπὸ ὅλους ἀξία του, τὸ πνεῦμα του, ἡ ἐμπιστοσύνη ποὺ ἐνέπνεε ὁ σταθερὸς του χαρακτῆρας καὶ ὁ πατριωτισμός του, τοῦ ἔδωσαν τὸν θρόνο τῆς ἐπισκοπῆς τῶν Σαλώνων ὅταν ἀκόμα ἦταν ἀρκετὰ νέος. Χειροτονήθηκε ἐπίσκοπος Σαλώνων ἀπὸ τὸν Πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄ τὸ 1818 στὴν Κωνσταντινούπολη. Πιθανότατα τότε μυήθηκε καὶ στὴν Φιλικὴ Ἑταιρεία καὶ ἀπὸ τότε δὲν ζοῦσε παρὰ μόνο γιὰ τὴν «Ἀνάσταση τοῦ Γένους», προπαρασκευάζοντας τὰ πνεύματα στὴν περιφέρειά του.

……….Ἀπὸ τὴν ἐπισκοπική του ἕδρα ἀγωνίστηκε γιὰ τὴν προετοιμασία τῆς Ἐπανάστασης στὴν Φωκίδα καὶ ἀναδείχτηκε σὲ ἕναν ἀπὸ τοὺς πρωτεργάτες τῆς ἐξέγερσης στὴν Ἀνατολικὴ Στερεά. Στὶς 27 Μαρτίου 1821 χοροστάτησε στὴν ἐπίσημη δοξολογία ποὺ ἔγινε στὸν Ὅσιο Λουκᾶ γιὰ τὴν ἔναρξη τοῦ Ἀγώνα.

……….Ὅταν οἱ ὁπλαρχηγοὶ τῆς Στερεᾶς ἀποφάσισαν νὰ ἀνακόψουν τὰ στρατεύματα τοῦ Κιοσὲ Μεχμὲτ καὶ τοῦ Ὀμὲρ Βρυώνη στὴν πεδιάδα τοῦ Σπερχειοῦ (Ἀλαμάνα) πολέμησε ὡς ἁπλὸς στρατιώτης στὸ σῶμα τοῦ Πανουργιᾶ ποὺ ὀχυρώθηκε στὴν Χαλκωμάτα. Στὴν μάχη ποὺ ἔγινε ὁ ἐπίσκοπος ἔπεσε στὰ χέρια τῶν Τούρκων καὶ ἀποκεφαλίστηκε.

……….Ὅπως περιγράφει ὁ Διονύσιος Κόκκινος στὸ ἔργο του «Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ», μὲ τὸ ποὺ ἐμφανίστηκε ὁ ἐχθρός, ὁ Δυοβουνιώτης βλέποντας τὴν μεγάλη δύναμη πεζικοῦ καὶ ἱππικοῦ, ὑποχώρησε καὶ κατέλαβε τὴν ὀχυρὴ θέση Δέμα. Σημεῖο στὸ ὁποῖο οἱ ἱππεῖς τοῦ Βρυώνη δὲν θὰ εἶχαν τὴν δυνατότητα νὰ τὸν καταδιώξουν.

……….Τότε ὁ Βρυώνης χώρισε τὸ στράτευμά του σὲ τρία μέρη, τὸ ἕνα ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἐπιτέθηκε στὴν Χαλκωμάτα ὅπου βρισκόταν ὁ Πανουργιᾶς. Ὁ Πανουργιᾶς προσπάθησε νὰ ἀναχαιτίσῃ τὸν ἐχθρό μαχόμενος μάλιστα ὁ ἴδιος στὴν πρώτη γραμμή, μὲ ἀποτέλεσμα τὸν σοβαρὸ τραυματισμό του. Ἡ ἀναγκαστικὴ του ἀπόσυρση σήμανε τὴν ὑποχώρηση καὶ ἐγκατάλειψη τῆς Χαλκωμάτας.

……….Μία δύναμη τούρκων συνέχισε τὴν καταδίωξη τοῦ ὑποχωροῦντος σώματος τοῦ Πανουργιᾶ, ἡ ὁποία ἔλαβε δραματικὸ χαρακτῆρα. Οἱ Ἕλληνες φεύγοντας ἀναγκάζονταν νὰ ἀμύνονται ταυτοχρόνως, μὲ ἀποτέλεσμα τὴν ἐπιβράδυνση τῆς πορείας τους.

……….Μεταξὺ τῶν ὑποχωρούντων ἦταν καὶ ὁ ἀρχιεπίσκοπος Ἠσαΐας, ὁ ὁποῖος ἀσυνήθιστος σωματικῶς σὲ τέτοια κοπιώδη διαδικασία, δὲν κατόρθωνε νὰ βαδίζῃ γρήγορα. Τότε ὁ ἔφορος Σαλώνων Μαρκόπης ἤ Μαρκόπουλος τὸν σήκωσε στοὺς ὤμους γιὰ νὰ τὸν βοηθήσῃ. Ἄλλὰ ὅσο δυνατὸς καὶ νὰ ἦταν δὲν μπόρεσε νὰ μεταφέρῃ γιὰ πολὺ τὸν ἀρχιεπίσκοπο καὶ μάλιστα σὲ τόσο ἀνώμαλο δρόμο. Ὁ Ἠσαΐας ἀντιλαμβανόμενος τὸ ανέφικτο τῆς ἡρωϊκῆς προσπάθειας τοῦ Μαρκόπουλου, τοῦ εἶπε:

  • Ἄφησέ με παιδὶ μου καὶ σῶσε τουλάχιστον τὸν ἑαυτὸ σου, ποὺ εἶσαι χρησιμώτερος.

……….Ὁ Μαρκόπουλος ἀναγκάστηκε νὰ τὸν ἀφήσῃ καὶ δὲν εἶχε προχωρήσει λίγα βήματα ὅταν ἄκουσε τὸν Ἠσαΐα νὰ λέει:«Παναγία μου σῶσε τὴν Πατρίδα». Ὁ ἀρχιεπίσκοπος ἀποκεφαλίσθηκε ἀπὸ τὸ σπαθί τούρκου.

……….Πολλοὶ Σαλωνίτες ἔπεσαν στὸ πεδίο τῆς μάχης ἐκείνη τὴν ἡμέρα καὶ κατὰ τὴν ὑποχώρηση, ἐνῷ μεταξὺ τους ἦταν ὁ ἀδελφὸς τοῦ Ἠσαΐα, ἱερομόναχος Παπαγιάννης καὶ ὁ ἀνεψιός του.


  • Πηγή: Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ, Δ. Κόκκινου, τόμος Α΄, ἐκδ.Οἴκου Μέλισσα.
  • Εὐχαριστοῦμε ἰδιαιτέρως τὸν κύριο Π. Κατσάμπη γιὰ τὴν κοινοποίηση τῶν ἐξαιρετικῶν φωτογραφιῶν του.
  • Ἐπιμέλεια κειμένου: Ἑλληνικὸ Ἡμερολόγιο
Πηγή φωτογραφίας : Peter Katsambis

Αφήστε μια απάντηση